Η θεσμοποίηση και η καθιέρωση της «30ης Ιανουαρίου» ως ημέρας αφιερωμένης στους Τρεις Ιεράρχες, προστατών των Γραμμάτων και των μαθητών / μαθητριών, έχει μια αξία και καλό είναι να σημειωθεί το σχετικό ιστορικό, όπως παρουσιάζεται στη «Βικιπαίδεια».
«Η αυτονόμηση της εορτής από το εκκλησιαστικό
πλαίσιο και η θεσμοθέτησή της ως σχολικής εκδήλωσης δεν αναφέρεται πριν
από τον 19ο αιώνα. Προηγείται αυτής, σύμφωνα με την ιστορικό Έφη Γαζή, η
τέλεση μνημοσύνου την ημέρα της εορτής των Τριών Ιεραρχών, για τους
χορηγούς σχολείων στη συνοικία Σταυροδρόμι της Κωνσταντινούπολης από τον Πατριάρχη Καλλίνικο Ε΄ το 1805. Άλλη μια αναφορά υπάρχει για την Ευαγγελική Σχολή Σμύρνης και τον εορτασμό κατά την 30η Ιανουαρίου της μνήμης των ευεργετών και συνδρομητών του σχολείου από το 1812-1813. Στην Ιόνιο Ακαδημία οι Τρεις Ιεράρχες θεωρούνται και τιμώνται ως οι προστάτες της από τη σύστασή της (1824-1826).[6] Οι διαδικασίες καθιέρωσης της εορτής ως εκπαιδευτικής συνδέονται με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών όταν σε συνεδρίαση του Ακαδημαϊκού Συμβουλίου, στις 9 Αυγούστου του 1841 η οποία πραγματοποιήθηκε με αφορμή τον θάνατο του Δημήτριου Μαυροκορδάτου,
καθηγητή του ιδρύματος, και δωρεάς της οικίας του θανόντος, από τον
πατέρα του, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, θέλησαν να τον τιμήσουν. Τελικά
προκρίθηκε η καθιέρωση μνημοσύνου υπέρ των ευεργετών του Πανεπιστημίου
κατά την εκκλησιαστική εορτή των Τριών Ιεραρχών. Ο πρώτος
εορτασμός-μνημόσυνο πραγματοποιήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 1842.[7] Η πραγματική θεσμοθέτηση της εορτής όμως θα καθυστερήσει: θα πραγματοποιηθεί το 1911
όταν το ανώτατο αυτό ακαδημαϊκό ίδρυμα θα αποκτήσει τον καινούργιο
οργανισμό του και μέσα σ’ αυτόν θα προσδιορίσει και τις εορτές του.[8] Είναι
η εποχή που το ζήτημα της αυτοκεφαλίας της Ελλαδικής Εκκλησίας και των
συνακόλουθων αντιδράσεων αποτελεί μείζον πολιτικό θέμα. Οι σχέσεις
μεταξύ Αθήνας και Φαναρίου, αλλά και Ελληνικού Βασιλείου και Ρωσίας
είναι ψυχρές έως τεταμένες. Παράλληλα είχαν αρθρωθεί επιφυλάξεις για τον
ρόλο του νεοπαγούς θεσμού του Πανεπιστημίου και το αν θα εκτόπιζε την
Εκκλησία από τα εκπαιδευτικά πράγματα κι αν θα ήταν φιλικά προσκείμενος
στη θρησκεία. Όπως επισημαίνει η Έφη Γαζή, η καθιέρωση της
πανεπιστημιακής αυτής εορτής στα μέσα του 19ου αιώνα εκγράφεται στα
πλαίσια της «απόσεισης των κατηγοριών περί αθεΐας» στην «προβολή και του
Πανεπιστημίου ως χώρου διαφύλαξης παραδοσιακών αξιών» και στη «σύνδεσή
του με την αυτοκέφαλη Εκκλησία».[9]
Από την τρίτη δεκαετία του 19ου αιώνα «αδιάκοπη είναι η διασταύρωση της
επίσημης θρησκευτικής ζωής με την κοσμική ελληνική ζωή».[10] Κι αυτό αποτυπώνει μεταξύ άλλων η καθιέρωση της συγκεκριμένης εορτής».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου